کربنات پتاسیم
Potassium Carbonate
ساخت کشور: کره
برند کره: Unid
گرید: صنعتی – غذایی
نحوه فروش محصول: کیسه 25 کیلوگرمی
نام‌های دیگر: خاکستر مروارید (pearl ash)، کربنات پتاس (carbonate of potash) و نمک تارتار (salt of tartar)
کربنات پتاسیم چیست؟
کربنات پتاسیم یک ترکیب معدنی از نمک اسید کربنیک است. این ماده به عنوان یک عامل کنترل کننده pH، بافر و بازدارنده شعله استفاده می‌شود. کربنات پتاسیم رطوبت را به خود جذب میکند و به همین دلیل غالبا دارای شکل مرطوب می‌باشد. فشار بخار آن بسیار پایین است، به صورتی که تعیین نقطه ذوب آن مشکل است. وقتی در آب حل می‌شود pH آب به شدت افزایش می‌یابد و قلیایی می‌شود، (وجود یون کربنات موجب افزایش pH آب می شود) بنابراین آب حاوی کربنات پتاسیم، باید قبل از تخلیه به محیط زیست، تعدیل pH شود.
طعم کربنات پتاسیم مانند نمک است و کاربردهای فراوانی در عرصه مواد غذایی و صنعتی دارد.
روش تولید پتاسیم کربنات
برای تولید این ماده شیمیایی، ابتدا کلرید پتاسیم توسط الکترولیز به هیدروکسید پتاسیم تبدیل می‌شود، سپس هیدروکسید پتاسیم با دی اکسید کربن (CO2) برای به‌دست آوردن بی‌کربنات پتاسیم (KHCO3) تیمار می‌شود. با حرارت دادن به آب از این ترکیب اخیر، دی اکسید کربن و پتاسیم کربنات تجزیه خواهد شد.
روش دیگر تولید این ترکیب فرآیند Engel-Precht و اصلاح شده روش فوق است. در این روش مخلوطی از کلرید پتاسیم، کربنات منیزیم یا اکسید منیزیم و دی اکسید کربن تحت فشار قرار می‌گیرند که باعث تشکیل نمک مضاعف، KHCO3 · Mg-CO3 · ۴H2O می شود و سپس نمک مضاعف برای به‌دست آوردن K2CO3 گرم خواهد شد.
شایان ذکر است که از تولید کل K2CO3 در دنیا ۹۰% آن برای تولید کود مورد استفاده قرار می‌گیرد و این کود، پتاسیم مورد نیاز گیاهان را برای سالم‌ماندن و رشد مطلوب فراهم میکند.
پتاسیم یکی از سه ماده مغذی اصلی مورد نیاز گیاهان است، دو مورد دیگر ازت و فسفر هستند. بزرگترین کاربرد بعدی کربنات پتاس در صنایع شیمیایی است که از آن به عنوان ماده اولیه برای ساخت سایر ترکیبات شیمیایی استفاده می‌شود که سیلیکات پتاسیم رایج‌ترین آن‌ها است.
| توضیح | عنوان |
| CH3COOH | فرمول شیمیایی |
| به صورت جامد، سفید رنگ، بدون‌بو | شکل ظاهری |
| 170.9 درجه سانتیگراد | نقطه ذوب |
| 300 درجه سانتیگراد | نقطه جوش |
| محلول در آب | حلالیت |
| 1.435 گرم برسانتیمتر | چگالی |
| غیرقابل اشتعال | نقطه اشتعال |
کربنات پتاسیم در صنایع زیر کاربرد دارد
- کشاورزی
- شیشه‌سازی
- صابون‌سازی
- صنایع غذایی
- نساجی
- پزشکی و داروسازی
- سفالگری
- شوینده، بهداشتی و آرایشی
- کاربرد کربنات پتاسیم در صنعت کشاورزی
-
یکی از کاربردهای مهم این ماده برای تولید کود است. پتاسیم کربنات به دلیل داشتن یون K به رشد گیاهان و حفظ آب در خاک کمک میکند و باعث تقویت ریشه و ساقه گیاهان می‌شود.
برخی کشاورزان با مشکل پایین بودن pH خاک مواجه می‌شوند. عامل پایین بودن pH خاک این است که گاهی خاک ها به طور طبیعی اسیدی هستند و یا کوددهی و آبیاری به صورت طولانی‌مدت نیز می‌تواند موجب کاهش pH و اسیدی شدن خاک نیز گردد. pH خاک زیر 5.5 ممکن است منجر به کاهش بازده و خسارت به محصول شود. در این شرایط گیاه برای جذب ریز مغذی‌هایی مانند منگنز، آلومینیوم و آهن با مشکل مواجه خواهد شد و همچنین ممکن است مشکل مسمومیت میکروارگانیسم‌ها نیز رخ دهد و گیاه در جذب مواد مغذی مهم مانند منیزیم، کلسیم و پتاسیم با مشکل مواجه شود و متحمل آسیب‌های جدی شود.
برای این منظور خاک را با کمک سایر مواد شیمیایی قلیایی‌تر می‌کنند تا گیاه راحت‌تر رشد کند و مواد مغذی به راحتی در اختیار آن قرار بگیرد.
کربنات پتاسیم به دلیل حلالیت زیاد، می‌تواند به همراه آب به تمام نقاط ریشه منتقل شود و به مناطق عمیق‌تر خاک برود و به سرعت در واکنش‌های شیمیایی اطراف ریشه تأثیر می‌گذارد و pH آن ناحیه را بالا می‌برد.
استفاده از ترکیب فوق به صورت دوره‌ای ، یا حتی به طور منظم، به عنوان بخشی از برنامه رشد گیاه، می‌تواند از افت pH جلوگیری کند.
-
کاربرد کربنات پتاسیم در صنعت شیشه سازی
کربنات پتاسیم در شیشه سازی به عنوان فلاکس، قلیایی، خنثی کننده و رنگ‌بری استفاده می‌شود. استفاده از این ماده فرآیند تولید شیشه را آسان کرده و کیفیت محصول نهایی را بهبود می‌بخشد. کربنات پتاسیم را می‌توان به عنوان یک شتاب‌دهنده برای افزایش دمای ذوب مواد خام در هنگام ساخت شیشه از سرباره یا تفاله استفاده کرد. کربنات پتاسیم هنگامی که با سایر مواد شیمیایی در نسبت‌های خاص مخلوط می‌شود، به حذف ناخالصی‌ها از شیشه مذاب کمک میکند تا در طول خنک‌شدن حباب ظاهر نشود.
-
کاربرد کربنات پتاسیم در صنعت صابون سازی
پتاسیم کربنات در صنایع شوینده برای محصولاتی مانند صابون استفاده می‌شود که تاثیر آن در نرم‌کردن بافت صابون می‌باشد. همچنین این ماده به عنوان مواد پایه برای شوینده‌ها و پاک کننده‌ها استفاده می‌شود.
-
کاربرد کربنات پتاسیم در صنعت غذایی
به طور کلی ترکیبات حاوی پتاسیم برای بدن انسان مفید هستند و باعث افزایش تراکم استخوان، سلامتی قلب و عروق و… می‌شوند، پتاسیم کربنات نیز به عنوان عامل تنظیم اسیدیته مواد غذایی و در تولید نوشابه، شکلات، شیرینی پزی، تهیه پودر کاستارد و… به عنوان افزودنی استفاده می‌شود. همچنین از این ماده شیمیایی در تهیه مکمل‌های ورزشی نیز استفاده می‌شود.
-
کاربرد کربنات پتاسیم در صنعت نساجی
کربنات پتاس به عنوان ماده سفیدکننده در صنایع نساجی استفاده می‌شود و همچنین برای شستشو و رنگ آمیزی پشم به طور گسترده‌ای کاربرد دارد. این ماده به منظور رنگ آمیزی و شستشوی محصولات چرمی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کربنات پتاسیم به‌عنوان یک ماده کاهنده در خمیر چاپ استفاده می‌شود. (خمیر چاپ برای پارچه‌هایی که دارای رنگ‌های روشن هستند بسیار مناسب است.)
خطرات پتاسیم کربنات
پتاسیم کربنات یک ماده شیمیایی خطرناک است که می تواند باعث تحریک پوست و سوختگی شود. همچنین ممکن است در صورت استشمام، باعث مشکلات تنفسی و سوزش چشم، حالت تهوع و استفراغ، سرگیجه، خواب‌آلودگی و یا بیهوشی شود.
