کاربرد اسید سیتریک خشک و آبدار

• صنایع غذایی به‌عنوان طعم‌دهنده و نگهدارنده
• صنایع کشاورزی
• تولید صابون‌ها و شوینده‌های لباسشویی
• به‌عنوان پاک‌کننده و خوشبو کننده
• افزایش اسیدیته
• عامل امولسیون کننده در بستنی
• جلوگیری از کریستاله شدن ساکارز
• تصفیه آب سخت
• تهیه بافر سیترات برای بازیابی آنتی‌ژن نمونه‌های بافتی
• تنظیم‌کننده PH و به‌عنوان عامل جداسازی برای حذف فلزات کمیاب
• کمک به تثبیت و حفظ مواد فعال در داروها

کاربرد اسید سیتریک در صنعت کشاورزی

کشاورزان از این ماده برای تنظیم‌کننده اسیدیته خاک استفاده می‌کنند. در زمین‌هایی که خاک آن خاصیت قلیایی دارد و یا برای کشت یک محصول خاص، خاک باید اسیدی باشد، از ترکیباتی مانند اسید سیتریک برای تنظیم نمودن PH زمین کشت ‌شده استفاده می‌کنند. لازم به ذکر است که در صورت استفاده نادرست می‌تواند به گیاه آسیب بزند، پس قبل از استفاده از این روش حتما باید با متخصص مشورت نمود.

استفاده از اسید سیتریک می تواند عملکرد گیاهان را برای حذف ترکیبات فلزات سنگین بهبود بخشد. علاوه بر این، استفاده از آن به عنوان یک عامل می‌تواند رشد گیاهان را افزایش دهد زیرا ترکیبات فلزات سنگینی که می‌توانند در رشد گیاهان اختلال ایجاد کنند، حذف می‌شوند.

کاربرد اسید سیتریک در صنایع غذایی

اسید سیتریک یکی از رایج‌ترین افزودنی‌های غذایی در جهان است که برای تقویت اسیدیته، افزایش طعم و حفظ مواد تشکیل دهنده استفاده می‌شود. این ماده به‌عنوان یک اسیدکننده و طعم دهنده در تولید نوشابه‌ها، آبمیوه‌ها، نوشیدنی‌های پودری، آب نبات‌ها، کلوچه و بیسکویت، غذاهای منجمد و برخی از محصولات لبنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاربرد اسید سیتریک به‌عنوان نگهدارنده در مواد غذایی

اسید سیتریک با کاهش PH در مواد غذایی، از رشد باکتری‌هایی که برای زنده ماندن به PH پایدار نیاز دارند، جلوگیری می‌کند، در نتیجه باعث افزایش عمر مفید غذاهای فرآوری شده می‌گردد. از این ماده به‌عنوان نگهدارنده در تولید انواع سوسیس و کالباس، محصولات گوشتی، مرباها و ژله‌ها، کمپوت‌ها و غذاهای کنسروی استفاده می‌گردد. از اسید سیتریک گاهی اوقات برای محافظت در برابر بوتولیسم، (یک بیماری نادر اما جدی ناشی از باکتری کلستریدیوم بوتولینوم تولید کننده سم) به میوه‌ها و سبزیجات کنسرو شده اضافه می‌شود. این ماده خاصیت آنتی میکروبی و آنتی اکسیدانی دارد، به همین دلیل از آن به‌عنوان نگهدارنده در مواد غذایی استفاده می‌شود.

کاربرد اسید سیتریک در تولید پنیر:  در صنعت پنیر سازی از اسیدسیتریک به‌ ویژه در تولید پنیر موزارلا به‌عنوان کاتالیست جهت تخمیر سریع شیر استفاده می‌شود، که این امر باعث می‌گردد در مدت زمان کمتر، پنیر بیشتری را تولید کرد.

کاربرد اسید سیتریک در نوشیدنی‌های گازدار: زمانی‌که اسید سیتریک با سدیم بی‌کربنات مخلوط شود، مایع گازدار تولید می‌شود و در واقع تقریباً ۵۰٪ تولیدات اسید سیتریک در این نوع نوشیدنی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاربرد اسید سیتریک در صنعت

در صنعت از اسید سیتریک برای حل مشکل زنگ‌زدگی فولاد استفاده می‌شود. این اسید قادر است جایگزین مناسبی برای اسید نیتریک در انفعالات فولاد ضد زنگ باشد. این ماده برای از بین بردن و جلوگیری از تجمع رسوب آهک در دیگ‌های بخار استفاده می‌شود.

کاربرد اسید سیتریک در تصفیه آب: در تصفیه آب برای بهبود اثر صابون‌ها و شوینده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاربرد اسید سیتریک در شوینده‌ها و تمیزکننده‌ها

اسید سیتریک در ساختار مواد شوینده خاصیت پاک‌کنندگی دارد و استفاده از آن برای رسوب زدایی سبک، حذف لکه‌های آب سخت، رسوبات معدنی و… بسیار موثر و مناسب است. این ماده به دلیل توانایی تشکیل کیلیت با فلزات در ترکیب شوینده‌ها به‌کار می‌رود، همچنین به‌دلیل خاصیت بافری برای کنترل PH در مواد تمیزکننده خانگی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاربرد اسید سیتریک به‌عنوان امولسیفایر

اسید سیتریک در برخی مواد غذایی، مشابه امولسیفایر عمل می‌کند؛ زیرا وجود آن در تولید مواد غذایی باعث جلوگیری از جداشدن چربی‌ها می‌گردد.

کاربرد اسید سیتریک در مکمل‌های غذایی و داروها

اسید سیتریک یک ماده اصلی صنعتی در داروها و مکمل‌های غذایی است. از این ماده در تولید مکمل‌های غذایی برای تسریع جذب استفاده می‌کنند. مکمل‌های معدنی مانند منیزیم و کلسیم نیز ممکن است حاوی اسید سیتریک (به شکل سیترات) برای افزایش جذب باشند. برخی از مواد مانند ویتامین‌ها برای جذب شدن به محیط اسیدی نیاز دارند که وجود اسید سیتریک این نیاز را برای آن‌ها برطرف می‌کند. از اسید سیتریک و نمک‌های آن در تهیه محلول‌‌های ضد انعقاد خون مانند تری سدیم سیترات استفاده می‌شود که از طریق تشکیل کمپلکس یون کلسیم از انعقاد خون جلوگیری می‌کند و برای بیمارانی که بعد از هر گونه حادثه‌ای دچار خون ریزی شدید هستند، استفاده می‌شود.

در تهیه انواع داروها به‌‌عنوان ضد التهاب و یا طعم دهنده به انواع قرص‌ها و جوشان‌ها از اسید سیتریک استفاده می‌شود، همچنین برای کمک به تثبیت و حفظ مواد فعال در آن‌ها اضافه می‌شود و برای تقویت یا پوشاندن طعم داروهای جویدنی و مبتنی بر شربت نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

خطرات اسید ‌سیتریک در تماس با چشم

وابسته به غلظت و زمان تماس، اسید سیتریک خوراکی با چشم می‌تواند اثراتی در محدوده تحریک چشم تا صدمات جدی در حد نابینایی داشته باشد. در صورت تماس با چشم به سرعت 20 الی 30 دقیقه چشم را با آب ولرم یا آب نمک شست‌وشو دهید و درصورت نیاز حتما به پزشک مراجعه کنید.

خطرات اسید سیتریک بر پوست

گرد و غبار اسید سیتریک در محوطه آزمایشگاهی می‌تواند باعث تحریک پوست شود و توصیه می‌شود درصورت تماس با پوست، محل تحریک شده را به مدت 20 الی 30 دقیقه با آب ولرم شست‌وشو دهید.

تاثیر اسید سیتریک خوراکی بر دستگاه گوارشی

با توجه به این‌که اسید سیتریک به میزان کم در مواد غذایی یافت می‌شود، مصرف بیش از حد آن می‌تواند باعث دل درد و استفراغ شده که در صورت بروز این حالت توصیه می‌شود فرد را وادار به استفراغ نکنید و به میزان 240 تا 300 میلی لیتر آب یا شیر به او بخورانید و سپس به پزشک متخصص مراجعه کنید.

خطرات اسید سیتریک بر تنفس

گرد و غبار خرید اسید سیتریک خوراکی می‌تواند باعث تحریکات گلو و بینی شود و در صورت ادامه‌دار بودن مشکل تنفسی برای فرد حتی در هوای آزاد باید به پزشک مراجعه کرد.

آیا اسید سیتریک اشتعال زا است؟

قرارگرفتن اسید سیتریک خوراکی در مجاورت حرارت می‌تواند باعث اشتعال آن شده و در اثر سوختن می‌تواند گازهای سمی و محرکی آزاد کند و خطر آفرین باشد، به همین منظور توصیه می‌گردد در محیط‌های دور از حرارت، نگهداری شود.

شرایط نگهداری اسید سیتریک

• در محل خشک و خنک و دور از نور خورشید و منابع حرارتی نگهداری شود.
• ضایعات اسید سیتریک خوراکی که در ظروف دربسته نگهداری شده، سوازنده و یا دفن بهداشتی شوند.
• درب ظرف محتوی اسید سیتریک مایع، باید به خوبی بسته شده و پس از هر استفاده به خوبی درزگیری شود و در نهایت در یک منطقه تفکیک شده و مورد تایید انبار شود.